İstanbulun Osmanlı imparatorluğu döneminde faytonlarla başlayan, daha sonra “Amerikan” dolmuşlar, minibüsler ve en sonunda da taksiler olarak devam eden bir iş kolu şoförlük. Günümüzde taksiciler olarak andığımız taksi şoförleri on sekiz bin araç ile istanbul un insan taşımacılığı yapan en büyük grubu ve zamanla dejenere olmuş olsa da yakın geçmişimizin itibarlı mesleklerinden biri.
Dünya üzerinde “esnaf” olarak nitelendirilen ve her çalışan insanın yararlandığı sosyo-ekonomik haklara sahip olan bu iş kolu çalışanları Türkiye de yakın geçmişe kadar her türlü haktan mahrum olarak çalışmaya devam etmekteydi. 2008 yılı itibariyle başlayan ve avrupa birliği normlarına uygun çalışma koşullarına yavaş yavaş da olsa geçilmeye başlandı. Gerek verilen zorunlu eğitimler, gerek sosyal sigorta hakkı , gerekse yaşadıkları sorunlara dünya çapında örnekleri bulunan çözümler üretilmeye başlanması biraz da iade-i itibar oldu.
Büyükşehirlerdeki her iş kolu gibi çok çeşitli yaşlardan, köklerden, kimliklerden gelen bu mesleğin erbapları ile tüm sorunları ve sıkıntıları bir kez de içlerinden sorgulamak gerekir.
Popüler kültürümüzde filmler (Taxi Driver,Taxi) ve diziler (Akasya Durağı, Çiçek Taksi) ile yer bulmasına rağmen yaptığımız araştırmalar sırasında en ilgi çekici nokta bu konu üzerine Türkiyede herhangi bir akademik yazı yazılmamışolmasıdır. Bu sebepten dolayı elimizde yazılı kaynak olarak sadece yazılı basın, sosyal medya ve bizce en önemli olan saha çalışması kalmıştır.
Yazılı basın ve sosyal medya da yaptığımız araştırmalar ve bire bir röportajlarımızdan ilk gözümüze çarpan ise 2011 yılına kadar Türkiyede taksi şoförlerinin“esnaf” olarak adlandırılmayarak hiçbir sosyal güvenceleri olmadan çalışmış olmalarıydı. 1 Mart 2011 tarihli 6111 sayılıyasa sayesinde artık primlerini düzenli olarak ödeyen şoförler sosyal güvence alabilmeye başladılar.
Bir diğer göze çarpan durum ise 2008 itibariyle başlayan ve AB uyumluluk süreci içerisinde çalışma şartlarıve güvenlikleri için yapılan iyileştirme ve gelişmelerdi. 2008 yılı itibariyle yürürlüğe giren “yardım butonu” ve “gps izleme” sistemleri ile güvenli çalışma sorunlarına kısmi çözüm getirilmiş ancak hala en büyük sorunlardan biri olan ve dünyada da örnekleri görülebilen (özellikle ingiltere ve amerika da) eğitim ve korsan taksi sorunlarına çözüm arayışlarısürmekte.
Yaptığımız bire bir görüşmelerde ise eski taksi duraklarının (Pera, Bebek, Beşiktaş İskele...) başkanlarının bir diğer dikkat çektiği konu ise kalifiye şoförlerin az sayıda olması ve varolan taksi şoförlerinin çoğunun geçici iş olarak bu iş koluna yönelmesi oldu. Özellikle büyükşehirlerde yaşanan sorunlardan biri olan kendilerinin deyimi ile “Durak Taksisi” ve“Piyasa Taksisi” arasındaki tavır farkları sebebiyle esas taksi şoförlerinin isimlerine leke sürüldüğünün altınıçiziyorlar ve bu konuda çözüm olabilecek yolların avrupa ve amerikadaki örneklerinde olduğu gibi taksi şoförlerinin belli bir eğitimden geçmesi ve sadece “ehliyeti olanın” değil gerekliliklerini yerine getirmiş kişilerin bu işle uğraşabilmesi gerektiğini söylüyorlar.
Bütün bu bilgileri bir araya getirdiğimizde elimize güzel bir şans geçiyor; Taksi esnafı sorunlarına bir de içlerinden göz atma, direksiyonun arkasındakilere de söz hakkı verme şansı ve müşterilerde varolan negatif görüşleri değiştirme olanağı.
Kaynakça:
http://www.eksisozluk.com/
http://en.wikipedia.org/wiki/Taxi_Driver
http://en.wikipedia.org/wiki/Taxi_(1998_film)
0 yorum:
Yorum Gönder